Марий тӱвыра рӱдер пелен ныл кружок (иктыже – йоча кружок) пашам ышта: калык театр, «Чон оҥгыр» фольклор ансамбль, «У муро» вокальный кружок да «Марий сылнымут тӱняште» йоча сылнымут кружок. Ныл кружокыш 44 еҥ коштеш.

«Марий сылнымут тӱняште» йоча сылнымут кружокышто М.В. Ломоносов лӱмеш школын изирак класслаштыже тунемше йоча-влак шкеныштын мастарлыкыштым тергат. Нуно шочмо кундемыштын литературыштым шымлат, почеламутым, ойлымашым возаш тунемыт.

«У муро» вокальный кружок ӱдыр-рвезе-влакым ушен шога, нуно тыште мураш тунемыт. Нуно рӱдерын эртарыме чыла мероприятийыште чолгалыкыштым ончыктат.

Калык театрын да «Чон оҥгыр» фольклор ансамбльын участникышт марий калык йӱла дене эртаралтше мероприятийлаште кумылын участвоватлат.

Пел ий жапыште чыла мероприятий Йошкар-Олаште илыше-влаклан веле огыл, тыгак республикынан районлаштыже илыше-влак денат эртаралтын, тушто йоча-влакат, самырык тукымат чолгалыкыштым ончыктеныт.

Марий калыкын йӱла поянлыкшым арален кодаш, мутат уке, тӱрлӧ пайремым эртарыме кугун полша. Вет лач тудын гочак кушкын толшо тукым шочмо калыкнан илыш-йӱлажым палаш, тидым але тудым умылаш тунемеш, кӱлеш лийме годым шкежат пайрем-влакым эртараш кумылаҥеш. Тыге, мутлан, тений «Шорыкйол» пайремыште Васли кугыза да Васли кува деч посна калыкым Советский район, Михайловский ял шотан илемысе «Лыжга сем» фольклор ансамбль калыкым куандарен. Тыште тӱрлӧ кочкыш-йӧрвар дене калыкым сийлыме.

Мутат уке, «Шорыкйол» пайрем мужедме деч посна огеш эрте. Ансамбльын чолга ӱдыр-рвезыже-влак тӱрлӧ таҥасымашым эртареныт, калык дене пырля мужедыныт, «Йос коштыктен», «Сокыр тага», «Келшен иледа мо?» модыш-влак дене модыктеныт.

«Ӱярня йыр-йор, мелна чыж-чож» республик кӱкшытан пайрем Советский районыштак, Ӱшнур ялыште эртен. Тышке республикынан тӱрлӧ районжо – У Торъял, Куженер, Оршанка, Медведево, Килемар, Советский да моло, тыгак Йошкар-Ола гычат латкум фольклор ансамбль миен. «Карта паҥга дене модмаш» тошто модышым шарналтеныт, тыгодым йоча-влак веле огыл, кугыеҥ-шамычат тушко кумылын ушненыт. Кандырам шупшын таҥасымаште пӧръеҥ-влакат шке вийыштым ончыктеныт. Чыла тиддеч посна курыкышто мунчалтыме, имне дене кудалыштме. Пайрем чучылым йӱлалтымаш дене мучашлалтын.

«Марий кас» пел ий жапыште эреак лийын. Иктыжым «Кугече» пайремлан пӧлеклыме. Тышке Йошкар-Ола гыч веле огыл, республикынан тӱрлӧ кундемже гыч калык погынен.

Ынде йӱлаш савырныме семын «Пеледыш пайрем» кечын эрдене «Агавайрем» кумалтышым эртарыме. Тений тышке, моло ий дене таҥастарымаште, калык утларак погынен. Тидыже куандарыде ок керт.

«Пеледыш пайремыште» Российын шым кундемже гыч калык шке мастарлыкше дене куандарен. Весымат ушештарыде ок лий: тений шошо агам эртарен колтымеке, ончылъеҥ-влакым лач ты пайремыште (а тудыжо тений регион-влак кокласе кӱкшытан лийын) палемдыме, тыгак «Кудо» конкурсышто ойыртемалтше-влаклан пӧлекым кучыктымо. Спортсмен-влакымат мондымо огыл. Пайрем программа такшым моткоч поян лийын. Ик площадкыште йоча-влак дене пашам ыштыме гын, весыште изижат-кугужат участвоватлен кертын.

Элнан тӱрлӧ кундемыштыже илыше марий-влак дене Марий тӱвыра рӱдерын кылже ий гыч ийыш утларак пеҥгыдем толеш. Верлашке лектын, тӱрлӧ мероприятийым эртарыме. Тидыже, тӱҥ шотышто, июньышто лиеда. Теният тыгак. Марий Элын творческий делегацийже тений Ленинград областьысе Всеволожский районышкат миен, тушто «Пеледыш пайремыште» лийын. Киров область, Уржум районысо Байса селаште композитор Дмитрий Кульшетовлан пӧлеклалтше «Муро дене илыш мучко» кундем-влак кокласе V-ше фестиваль эртен. А Угарман область, Тоншай районысо Старые Краи ялыште эртыше «Ший памаш» кундем-влак кокласе эстрада муро фестиваль-конкурсышто Марий Эл, Шернур школын тунемшыже Анастасия Иванова гран-прим, а Оршанка район, Кугу Ӧрша школын тунемшыже Михаил Иванов 1-ше степенян дипломым сеҥен налыныт.

Тиде фестиваль-конкурсым эртарымаште Марий тӱвыра рӱдерын творческий делегацийжын надырже изи огыл.

2-6 февральыште Марий Эл лӱм дене В. Петров МАФУН-ын – Финн-угор калык-влакын молодежный ассоциацийышт – заседанийыштыже лийын, а 24 февральыште кок еҥ Москвашке, Россий калык-влакын ХI конгрессышкышт миен.

«Рвезылык» мер организаций Советский район, Михайловка селашке «Куане, ачай – икшывет мура» концерт дене миен коштын.

Тиддеч посна ялысе молодежь дене ик гана веле огыл вашлийме. Тыгай вашлиймаш-влак Параньга район, Ермучаш; Звенигово район, Кӱшыл Памъял да Вакшсола Памъял яллаште эртеныт. Тышке, тӱҥ шотышто, утларакшым школлаште тунемше, культура да образований пашаеҥ, мер илышыште чолга еҥ-влак миеныт.

Апрельыште Марий авторский муро республик кӱкшытан VI самодеятельный фестиваль эртен. Тыгодым талантан мурызо-влакым веле огыл, шке гычат мурым шонышо да возышо-шамычым кычалме. Фестивальыште кок номинацийым – икымшыже: «Илыше сем – илыше муро» да кокымшыжо: «Фонограмма деч посна мурымаш» — палемдыме. Тӱрлӧ ийготан-влак шке мастарлыкыштым тергеныт. «Илыше сем – илыше муро» номинацийыште Валерий Александров, а «Фонограмма деч посна мурымаш» номинацийыште Вадим Краснов сеҥышыш лектыныт. Мутат уке, ончыкыжым ты фестиваль у мурызо-влакым, мурым возышо у автор-шамычым муэш манын ӱшанен кодына. Адакшым фестиваль эртыме деч вара видеоматериал-влак ямдылалтыт, а тидыже тӱрлӧ мероприятийым верлаште эртараш сай полыш лиеш.

Майыште «ВийАр» мер организаций дене пырля «Царевококшайский Кремль» культура да историй комплексыште «Мый марла ойлем!» кок кечаш акцийым эртарыме.

Тиде тылзыштак Йошкар-Олаште, Сеҥымаш бульварыште, ВИЧ-инфекций ваштареш кучедалме профилактика шотан «Мый ом суко!» акций жапыште самырык чолгаеҥ-влак флаерым пуэденыт, кумылан чыла еҥлан йошкар тасмам пижыктеныт – тидыже СПИД лӱдыкшым умылымым, тудын дене кучедалаш кумылан улмым ончыкта.

Марий калыкын тӱр поянлыкше дене палдарыме, тудым тукым гыч тукымыш кусарыме шонымаш дене «Марий тӱр» семинар специалист-влаклан веле огыл, кушкын толшо тукымланат моткоч пайдале лийын.

Молодежь кече, мутат уке, моло пайрем коклаште посна верым налеш. 24 июньышто Сеҥымашын ХХХ идалыкше лӱмеш культура полатыште пайрем концерт эртен. Марий тӱвыра рӱдерын чапшым тыште Екатерина Шабдарова ден Виктория Тихонова кӱшнӧ кученыт.

Марий тӱвыра рӱдер йоча-влак денат кугу пашам эртара. Рӱдерын тӱҥ шонымашыже – кушкын толшо тукымым шочмо калыкын культурыж дек утларак кумылаҥдаш, тудым арален кодаш да ончыкыжым вияҥден толаш туныкташ. Тений тыгай шонымашке шумо, манаш лиеш: Йошкар-Ола администрацийын Культура да образований управленийже дене пырля шагал огыл мероприятийым эртарыме – «Самырык тукым», «Пеледше тукым» творческий конкурс-влак шуко йочам ушеныт, нунын усталыкыштым рашемдыме, умбакыжат тудым вияҥдаш йӧным темлыме.

«Самырык тукым» республик кӱкшытан йоча творчество фестиваль 5-8 класслаште тунемше-влаклан эртаралтын. Тыгодым ача-ава, туныктышо-влак дене пырля икшыве-шамыч тӱрлӧ тематика дене тӱрлӧ костюмым ямдыленыт, тиддеч посна нуно шкаланышт келшыше муро-влакым ойырен налыныт да тӱшка калыклан муралтеныт.

Йоча-влакым аралыме тӱнямбал кечын Марий Элын образований да наука министерствыже дене пырля йоча садлаш коштшо, «Пеледше тукым» конкурсышто сеҥыше-влаклан «Йоча усталык аршаш» пайрем-фестивальыште республикынан кажне гаяк районжо гыч делегаций-влак шке мастарлыкыштым ончыктеныт.

Марий йылме да литература кундем-влак кокласе олимпиадын участникше-влаклан «Ковамын юзо шондыкшо» модыш келшен. «Пеледыш пайремыште» «Разбойник Опанас» модышым Марий самырык театрын артистше Петр Кожевников моткоч оҥайын эртарен. Тыгак Советский район, Ӱшнур школын тунемшыже-влак, Йошкар-Оласе 14-ше номеран школын «Шокто гармонь» ансамбльже, 2-шо, 27-ше номеран школлаште тунемше ӱдыр-рвезе-влак мурен-куштымо мастарлыкыштым ончыктеныт. Чыла участниклан шарналташышт пӧлекым да тамле призым кучыктымо. Посна таум «Билайн» ООО-лан, «Еврофуд» ООО «МариАйс» ТМ-жылан каласыман.