23 апрель 2023 ий Рӱдо тӱвыра да каныме парк
Ӱдырамаш. Жапда поро, кумылда лывырге лийже, Кугече пайремын изи Кугече арням пайремлаш погынышо пагалыме йолташ-влак, уна-шамыч!
Пӧръеҥ. Поро кече, шергакан таҥна-влак, изижат-кугужат!
Ӱдырамаш. Кугече кечын чыла сомылым шуктен, мотор шошо кечын юапшым шижын, пайрем кумылым налын, тышке рӱж толмыда мыланн моткоч шерге.
Пӧръеҥ. Кугече пайремна кон пайремы радамышке пура.
Ӱдырамаш. Акрет годым коча-кована-влак, Ю куатлан ӱшанен, чон арулыкым кычал, аралтышым йодын, сулыкым касараш сӧрвален, йӱла радамым эртареныт, модыныт, куштеныт, муреныт.
Пӧръеҥ. Кугече деч ончычсо арня мучко, кажне кечын, могай –гынат йӱла шукталтын.
Ӱдырамаш. Кушкыжмо, Кугу кушкыжмо але пел кон кече. Тиде кечын эрдене, эр кече марте…
Пӧръеҥ. Палем-палем, кече лекме деч ончыч мончаште мушкылтын лектым, тыгодым тоштыеҥ-влакымат пырля лияш ӱжынам. Ой, мончаже шокшо ыле, чот олтенам, витне, могыремат кошкен огыл але… (Чурийжым шӱргӱштыш дене ӱштылеш).
Ӱдырамаш. Пызле укшыжым могай сомыллан кӱзанӱштӧ пелен сакалтенат?
Пӧръеҥ. О- ой –йой-йой, алабаста (саҥгажым пералта). Монденамат, осалю пурымо деч аралалтман вет. Тыманмеш осал шӱлышым луктын колтем.
(Пызле укш дене луклалам пералта да укшыжым омса ӱмбаке пижыкта).
Ӱдырамаш. Кугу вӱргечат толын шуо. Тиде кечын шуко ойӧрӧм онченыт. Теве ӱпымат шераш шерын омыл.
(лектын кечалше ӱпшым шовыч йымакыже шӱкалеш).
Ойлымо жапыште пӧръеҥ вӱдышӧ пу олтым пурта.
Пӧръеҥ. Пелашем мом таче мален киет? Коҥгашат олтен отыл. Йӧршын йолагайыш каенат.
Ӱдырамаш. (Тудо ӧрын) Мо-мо-мо… Тачыже … тулжым коҥгаш пижыкташ кечывал марте огеш лий вет.
Пӧръеҥ. Савырнен, пу олтым кулис шеҥгеке наҥгая, лӱмегожым сакалтен лектеш. Ӱдырамаш воктен тӱтырыкта.
Омсаш пералтыме йӱк шокта. Ӱдырамаш ден пӧръен, ӧрын, шып шогат.
Ӱдырамаш. Она пурто. Кыргорий Йыван коштеш дыр. Ӱмаште Палагий дек Кугу вӱргечын пурен шогалын, Палагийже пӧртйымаке Йыванетым шӱкалын да вольык сомылым ышташ лектын. Варажым монден.. Иктаж кок шагат гыч веле пӧртышкыжо пурен. Кыргорий Йыванет Палагийын шолтымо аракажым муын да чыла лӧкен. Шинчалтыме шопо киряже дене закуситлен. Страм частушкетым мураш тӱҥалын, сай мурыжым тудо огеш пале. Палагиет нигуш пураш, Кугече арнян тыгай сулыкыш пурен.
(Пӧръеҥлан) Шып гына ончал, кӧ тушто. Мемнанат вет пӧрт йымалне кум чырык ШШ-эт шога.
(Пӧръеҥ йол парня вуй дене омса велке ошкылеш. Тушто ынде нигӧат уке.)
Пӧръеҥ. Нигӧат уке.
Ӱдырамаш. Йӧра тугеже. Мом шогет, оксатым шотло, пенсийым ала ешарен кондат.
Пӧръеҥ. (оксам шотлышыла) Ешарат, вучо… У ий деч вара ик 700 рублейлан ешарат. Лучо эрла, Кугу изарнян, сорта кечын, колышо родо-тукымемым уштен, сийлен, сай илышлан йӧным ыштен шогышт ман йодам.
Ӱдырамаш. Кугарня, Тӱвыт кугарня. Кугече кече. Тиде кечын эр эрдене, пасуш лектыныт, сортам чӱктеныт, Кечым кумалын вашлийыныт, пӱртӱслан иланаш ситыше шокшым йодыныт. Тиде кечынак айдеме илыш ынже курылт манын, самырык ӱдырамашлан шоҥен шогышо тамле пурам пу корка гыч йӱктеныт да сугынь мутым ойленыт.
Ӱдырамаш пӧръеҥлан ойла: Шешкым ӱжын кондо.
Пӧръеҥ кулис шеҥгеке кая, самырык ӱдырамашым сценыш луктеш, пу корка дене пурам конда.
Ӱдырамаш. (коркам пӧръеҥ деч налын). Шешке лийшылан пурам йӱкта да ойла:
Шешке, тӱвыт кече кечын шоҥышо пурам тиде кечын йӱат гын, шуко йочам ыштет, мемнан пиаллан уныка-влакна кушкын шогышт да умбакыжат тукым вожна шукемеш да шарла.
Пӧръеҥ. Кугече лӱҥгалтыш дене таче мариет дене пырля лӱҥгалтыза. Кугече лӱҥгалтыш порсын лӱҥгалтыш дене иктӧр шога. Юмо таче ешлан вийым, куатым пуа.
(Самырык ӱдырамаш корка дене пырля кулис шеҥгеке кая)
Ӱдырамаш. Кугу шуматкече – кугу кон кече. Ташлама йӱмаш тӱҥалеш. Тиде кечын кугу сомылым тӧрлен огытыл, кумалме сийым ямдыленыт, муным чиялтеныт.
Пӧръеҥ. Рушарнян Кугече кечын кавасе кечын модын лекмыжым ужаш вашкеныт, тудым ончен куаненыт, Юмылан пелештеныт. Ташлама йӱмаш шуялтын. Унам ончен сийленыт, мурен-куштеныт, тӱрлӧ модыш дене модыныт.
Ӱдырамаш. Кугече шочмын пайрем кугу Ташлама йӱмаш да ташлама куштымаш дене мучашлалтын. Южо кундемысе марий-влак кугече деч вара эше ик арня пайрем куаным кученыт да ты жапым Изи Кугече манынт. Тачысе мемнан концертна Изи кугече пайремым мучашла.
Ӱдырамаш. «Иквереш погынен» Кугече муро. Сценыште – Марий тӱвыра рӱдер пеленысе «Чон оҥгыр» фольклор ансамбль. Вуйлатыше – Эльвира Петрова. 2-шо номер. Марий Эл нерген такмак-влак.
Пӧръеҥ. Республик кӱкшытан марий Кугечын изи Кугече арня пайремже дене саламлаш Марий Эл Кугыжаныш Погынын депутатше, Марий тӱвыра рӱдерын вуйлатышыже Наталья Васильевна Пушкинам ӱжына.
(Саламлымаш)
Пӧръеҥ. Пайремлан весела кумылым шыҥдараш вашка Медведево районысо Пӱкшерме ялысе «ВЕСЕЛА КУМЫЛ» куштышо да мурышо калык ансамбль Вуйлатыше – Ирина Короткова. Вашлийза!
1.«Чоп-Чопай» олыкмарий куштымаш
- Арбан вел весела такмак-влак
Ӱдырамаш. Шой! Цой гае веле шокта. Кӧ тугай ШОй? А тиде – Людмила. Людмила Шой вашка тыланда шке мурыжым пӧлеклаш.
(Кок номер. 1. Шергылт кайыже ял уремем.
- Ни ончалаш, ни вошталаш.)
Пӧръеҥ. Геннадий Салдаев лӱмеш «Марий мланде» фольклор ансамбль шочмо мландына дене кугешна да йӧратыме вер-шӧрна нерген «Марий Эл» мурым мура. Вуйлатыше – Анатолий Козырев.
2 номер. Шернур вел куштымаш.
Ӱдырамаш. Кугече пайремым кӧ эн чот вуча? Мутат уке, куанен, юарлен, весела пайрем шижмашым йоча пурта. Мемнан самырык мурызына-влак Даниил ден Богдана Коротковмыт таче тиде сценыш икымше гана лектыт. Айста, совына пералтен, нуным рӱж вашлийына.
Муро «Кушто –кушто?»
Даниил ден Богдана шкет мурымашым ямдыленыт. Нунылан сценыш лекташ Светлана Яндукова полшен.
Богдана: Шочмо вел муро
Пайрем кечын чон ужеш муралташ да тавалташ. Теве Данилат «Тавалтена» мурым муралта.
Муро.
Ӱдырамаш. Марий тӱвыра рӱдерын «Падыраш» фольклор ансамбль кеч-куштат калык кумылым савыра. Тачат тендан чонышкыда пайрем шимашым пурта. Вашлийза, йӧратыме падырашна-влакым!
- Мелна
- Рӱжге веле мурена.
Пӧръеҥ. Ах, кертыт вет, падыраш йоча-влакна. Коллектив вуйлатыше Эльвира Петрова гаяк тале улыт!
Ынде Советский район «Муро аршаш» калык фольклор ансамбль Кельмаксола вел калык муро да сем дене мемнам куандара.
2 номер.
Ӱдырамаш. Кельмаксола семым колыштна. А ынде Провой кундемыш куснена. Тидланже «Ӱшанлык» калык фольклор ансамбль Какшамарий ял гыч полша.
2 номер: Провой сем – семӱзгар дене шоктымаш
«Айста чылан» Провой вел калык муро
Пӧръеҥ. Медведево район Знаменский тӱвыра да каныме рӱдерын «Мурпеледыш» фольклор ансамбль «Кӱвар, кӱвар» мурен куштымаш дене вашка.
2 номер «Ош ялукем» пошкырт марий муро.
Ӱдырамаш. Весела кумылым марий калык эре йӧрата. Йӧратенаяк. Арам огыл вашлийме годым «жапет поро, кумылет весела лийже» каласена. Садланак, очыни, Советский район Кукмарий ялын фольклор ансамбльже «Весела кумыл» маналтеш. Ӱжына!
2 номер.
Пӧръеҥ. Марий тӱвыра рӱдерын «У муро» вокал студийым вуйлатыше, марий бард Геннадий Григорьев шке возымо мурыжо дене лектеш.
2 номер
Ӱдырамаш. Тиде студийынак мурызыжо — Майя Ахметяновам сценыш ӱжына.
Номер-влак: 1.Луман пыл
2.Пиал памаш
Пӧръеҥ. Марий калыкна унам вашлийын, сийлен мошта. Ӱстелтӧр воктене унам вашлийме муро эре йоҥга, йӧратыме муро семын.
«Салам лийже» уна мурым Йошкар-оласе самырык-влакын полатыште верланыше «Ший полан» фольклор ансамбль мура. Вуйлатыше – Людмила Купсольцева.
2 номер: Медведево вел мурен-куштымаш.
Ӱдырамаш. «Мӱндыр шочмо олыкем» Урал вел муро. Эльвира Петрова мура.
Пӧръеҥ. Сценыш изи мурызо Элвий Николаевам ӱжына. Вашлийза! «Мо тыгай пиал?» мурым муралта. Колыштса да аклыза!
1 номер.
Ӱдырамаш. Угыч сценыш падырашна-влакым ӱжына.
Теҥгече нуно «Изи гармонь» фестивальыште выступатленыт. А кызыт нуно гармоньым шоктен, тендам куандарат.
2 номер «Кидна дене рӱзалтена» калык муро
Пӧръеҥ. Александр Мамаев. Тудо автор семын шке мурыжо-влак дене сценыш вашка. Вашлдийза.
Муро «Ошкыл кайыме корно»
- муро «Илышна пырля».
Ӱдырамаш. Вашлийза! Звенигово район Какшамарий ял гыч «Ӱшанлык» калык ансамбльым .
2 номер
Пӧръеҥ. Пайремым сӧрастараш Шернур кундем гыч Людмила Якимова толын. Тиде сценыште тудо икымше гана мура. Айста совынам кырен рӱж вашлийына.
- Лариса Сидоркинан репертуарже гыч «Шочмо кече» муро йоҥга.
2 Татар калык муро «Ломбо»
Ӱдырамаш. Геннадий Салдаев лӱмеш «Марий мланде» фольклор ансамбль угыч тендам куандара
1.Киров вел куштымаш
2.Марий Ошай ялын семже почеш такмак-влак
Пӧръеҥ. Марий тувыра рӱдерын «Кас сем» группо
- «Изи годсо сем»
«Шыже йӱр»
Ӱдырамаш. Вашлийза: Советский район Келмаксола гыч «Муро аршаш» калык фольклор ансамбль.
Кельмаксола сӱан муро почеш мурен-куштымаш
Пӧръеҥ. Тошто марий сем мурен куштымаш. Тендан ончылно – «Весела сем» фольклор ансамбль. Сеҥымашын 30-шо идалыкше лумеш тувыра полат пелен чумырген. Колективым Майя вуйлата.
2 номер ансамбльын весела пӧръеҥ-влакше тыланда такмак-влакым муралтат.
Ӱдырамаш. Весела семым ВЕСЕла Кумыл алмашта. Советский район Кукмарий ялын артистше-влак.
2 номер.
Пӧръеҥ. Сценыште — марий эстрадыште чӱкталтше у мурызо Зоя Королева!
Изи корно, кугу корно.
Ӱдырамаш. Медведево районысо Пӱкшерме ялысе «ВЕСЕЛА КУМЫЛ» куштышо да мурышо калык ансамбль .
1 номер «Шӱдыр кояш тӱҥалеш» Виче кундемын марий калык муро
2 номер Медведево вел куштымаш
Пӧръеҥ. Икымше марий бард муро«Курымашлык вальс». Тудым Марий бард Геннадий Григорьев тыланда пӧлекла.
Ӱдырамаш. Угыч тендан деке «Весела сем» фольклор вашка. Вашлийза!
- номер Марий Турек уна вашлийме муро
2 номер. Свердловск вел марий-влакын мурен-куштымашышт.
Пӧръеҥ. «Чон оҥгыр» фольклор ансамбль. «Озым семын» калык муро йоҥга.
Вашлийза!
- Пошкырт вел такмак-влак.
Ӱдырамаш. Икымше гана тиде пайремыш муро поянлыкше дене Артем Николаев толын. Артем мемнан муро репертуарже дене палдара.
2 номер.
Пӧръеҥ. Медведево район Знаменский тӱвыра да каныме рӱдерын «Мурпеледыш» фольклор ансамбль.
- Калтаса вел мурен куштымаш.
- Виче вел мурен-куштымаш
Пӧръеҥ. Пайрем концертна мучашыш лишеме. Но пайремна эше шуйна. А ынде чылан кушташ тӱҥалына. Марий касын кеҥежымсе тургымжым почына.
Марий эстрадын шӱдыржӧ Светлана Яндукова!
Гармонь почеш мурымаш да куштымаш
А. Швецова, Марий тӱвыра рӱдерын методистше
